Milletlerarası rekabet nazariyât ve tarih yazıları...

İlmin her faslı için usulsüz vusulün olmayacağı mütearifedir. Geleneğin diğer ilimlerin yanında reaya kaldığını söyleyip, kendisini ilimlerin padişahı olarak nitelemekte herhangi bir mahzurun bulunmadığını teslim ettiği tarih ilminin de bu çerçevede bir usulden mahrum şekilde tatbik edilmesinin mümkün olmayacağı açıkça ortadadır. Bu topraklara ait olan her şeye Fatih Camii’nin minaresi yerine Eyfel Kulesi’nin tepesinden bakmayı bir kıymet olarak kabul edenlerin Osmanlı tarihini anlama girişimlerinde usul yerine methodologia başvurusuyla, Osmanlı tarihini Batı tarih çalışmalarının deney sahası haline getirmelerini görmezden gelsek dahi, tarihin idrak edilmesinde yerli ve milli bir usul arayışının zaruri olduğu açıktır. İşaret ettiğimiz yerlilik bir kavme mensup olmak, bir dili konuşmak ya da belirli bir bölgede ikamet etmek ile değil bir amaç doğrultusunda ortaya konmuş birikimin ikbali hususunda endişe duymak ve bu ikbal için bir şekilde zincirin halkalarından biri haline gelmek iledir. Bu doğrultuda yerlilik, düşüncenin membaını Türk tarih tecrübesinden yani Türk geleneğinden almakla aynı anlama gelir. Millilik ise belli bir itikadın etrafında toplanmış olmayı ifade eder ki bu anlamda millilik, düşüncenin sınırlarının İslam ile çizilmesidir. Bu hususta kendisine intikal edilebilecek pek çok isimden bahsetmek mümkün ise de Mukaddime müellifine bu sahada ilk sıradan yer açmak ilmî terbiyenin gereği olsa gerektir. İşaret ettiğimiz doğrultuda İbn Haldun’dan yerlilik ve millilik nasıl çıkacak? sorusunu soranlara verilecek cevap meselenin İbn Haldun’un bu tecrübeye bizzat dahil olmuş olması değil, bahsi geçen geleneğin müntesiplerince her dönem yeniden aktüel hale getirilerek, düşüncenin miri malı haline getirilmesidir. Bu istikamette şu hükme varmak mümkündür ki Mevlâna, Yunus Emre, Tursun Fakih, Kemalpaşazade, Kâtip Çelebi, Birgivi ve Cevdet Paşa ne kadar yerli ve milli ise İbn Haldun, Gazzâlî, İbn Sina, Farabi ve İbn Arabi de o kadar yerli ve millidir…